Derde verslag Ds. Verry Patty

In het eerste verslag heb ik vooral een ooggetuige verslag geschreven; het volgende artikel gaat meer in op situatie buiten Batu Gantong.

Bidden om rust en uitzicht

1. The day after

Overal bleef de paniek groot. Er was wel verkeer, maar de scholen gingen niet open i.v.m. de veiligheid. De meeste mensen waren naar de bergen gevlucht. Af en toe leek de rust terug te  keren, maar dat was van korte duur. Toen ik rond half 12 naar Batu Gantong ging liep ik achter een jong stel aan. Ik waande mij in Haarlem, waar Air bnb vakantiegangers naar hun vakantiewoning wandelden. Ze bleven bij de voordeur staan, controleerden het huis en het voortuintje en haalden toen hun voordeursleutel te voorschijn, waarmee zij hun woning konden binnentreden. In hun buurt was het rustig. Er waren weinig scholieren te bespeuren. En de woningen lagen er verlaten bij. Op de hoek van een straatje zag je nog wel wat jongeren met elkaar een praatje maken. Bij de bushaltes zag je de o-jeks in afwachting van nieuwe klanten.  Maar aan het eind van de middag werd het rustiger in de straat waar wij verbleven. De bedrijvigheid nam af en voor de tweede dag bleven de winkels dicht. Regelmatig voelde je een schok. Iemand vertelde me, dat in de afgelopen 2 dagen volgens het BMKG (het instituut voor Metereologie, Klimaat en Geofysica er meer 50 aardschokken zijn geregistreerd; in totaal waren er 300 bevingen en naschokken (susulan). Het dodental was gestegen tot 23. De mensen, die wij spraken waren emotioneel. Toen de internetverbinding weer intact was las ik de verslagen van de BMKG en locaties die getroffen waren. Je realiseert je dan, hoeveel geluk we wat dat betreft gehad hebben.

2. Hoor jij wat ik hoor?

Toen ik dicht bij huis was hoorde ik muzikale klanken vanuit de Rehobothkerk. Er vond een inzegening van een huwelijk plaats. Vorige week waren er in de stad van Ambon, waaronder in de Rehobothkerk, vele bruidsparen, die hun huwelijk lieten inzegenen op de bijzondere datum van 19-09-19. Ook vandaag was het druk gezellig rondom de Rehoboth met de familieleden en vrienden, die in het godshuis samenkwamen om getuige te zijn van het huwelijk. Ik merkte hoe de liederen mij opbeurden. Het leek alsof ik door de klanken gedragen werd…

Een vriend kwam ’s middags langs en raakte niet uitgepraat over de aardbeving. Hij leek er verstand van te hebben. Hij keek geen tv, maar liet zich vooral door Youtube informeren. Volgens hem kon Ambon niet getroffen worden door een tsunami, omdat het aan een baai ligt. De toestand op Suli en Passo is een andere, die liggen aan het strand…

Hij wees wel op de magie van het getal ’26’; een gerucht wat onder de mensen als vereklaring rondzingt. “Bij elke tsunami ramp in Indonesië komt het getal 26 terug. De tsunami van Aceh vond plaats op 26 december 2004, zo gebeurde de tsunami van Palu en de aardbeving van Ambon eveneens op de 26e dag van de maand.” Ik was overrompeld door de overtuigende manier waarop hij dat vertelde. We kregen die ochtend gelukkig weer de beschikking over internet. Toen hij weg ging heb ik zijn verhaal gecheckt. De tsunami op Palu vond vorig jaar plaats op 28 september 2018; de tsunami op Aceh was 15 jaar geleden op 26 dec 2004 en op Ambon was er geen tsunami, wel een aardbeving op 27 september. De rampen voltrokken zich dus op 3 verschillende dagen? Was het verhaal van onze vriend nu hoax? Of was het de vrucht van zijn overtuigende Molukse manier van overbrengen van zijn waarheid? Hij kwam niettemin goed over. Dit in tegenstelling tot de speciale wagens van de overheid die iets aankondigden, wat niet verstaanbaar was. De overgebleven bewoners ergerden zich daaraan, omdat ze niets van de officiële mededelingen van de burgermeester of de gouverneur konden volgen.

3. Tussen angst en vrees: djangan kamu takut?

De auto’s werden sinds afgelopen vrijdag 27 september elders geparkeerd ter voorkoming van materiële schade door vallende brokstukken. De meeste wagens werden in de bergen in veiligheid gebracht. Het leek een autoloze zondag… Toen wij vrijdagmiddag van Kuda Mati terugkwamen stond de gewoonlijk geparkeerde auto van de buren, niet meer in de tuin. Het kan zijn, dat het gezin een schuilplaats heeft gezocht bij familie in de bergen. In de hoofdstraat waren de auto’s op één hand te tellen. In de Jalan Siwabessy waren alle winkels en eettentjes gesloten. Rondom 9 uur was het zeer rustig. Af en toe kwam er een busje langs begeleid door een aantal motoren.

Het is onvoorstelbaar hoe mensen op drift raken door de aardbeving op Ambon. Het leek alsof de angst hen verdoofd en verblind heeft. In Kuda Mati was er géén doorkomen aan zo vol was het met de mensen, die op de berg wilden schuilen. Elk open plekje werd opgevuld. Zo ook in Lateri. Daar wachtten mensen af of er een heftige aardschok komen zal. Elke schok veroorzaakt een golf van paniek. Mensen, die geen familie hebben zaten gewoon buiten in de bosjes. Gisteravond werden zij ook geteisterd door de harde regenbuien. Er waren tenten, die door de overheid beschikbaar werden gesteld. Met enige geluk kon men via centrale overheidskeuken eten en drinken krijgen. Sommigen kregen ongevraagd de zorg van de mensen, die daar wonen. Bij het zien van de hulpbehoevenden kookten zij op eigen initiatief.

In de avond verschenen in de tenten GPM predikanten en andere leden van de kerkenraad voor pastorale ondersteuning aan de ‘asielzoekers’: pastoralia tenda. Naast de gesprekken werd er ook veel gezongen. Uit al die gesprekken blijkt dat mensen zich makkelijk laten verleiden tot het geloven van allerlei hoaxs. De meeste mensen kijken met angst en beven uit naar zondag 29 september, omdat een voorspeller van naam heeft aangegeven, dat er een grote aardbeving zou zijn. In het nepnieuws werd deze profetie verbonden met de naam van een GPM predikant.

Bung Joop was in de busrit van Lateri met de lokale bevolking in gesprek geraakt over de crisissituatie. Zijn medereizigers vonden het prettig om hun gevoelens van twijfel en angst samen te delen. De meesten waren speelbal geworden van de angst. Ze konden alleen denken aan de tsunami. Ze vreesden daarvoor met grote vreze. Gedurende de busrit gaf hij de mensen de ruimte om hun vertwijfeling onder woorden te brengen. Hij vertelde hoe de eerste generatie Molukkers in Nederland zich te midden van de roerige tijden vastklampten aan het lied ‘Djangan kamu takut!’ Mensen hunkeren naar wat houvast en levensperspectief.

4. Helpen, waar geen helper is

Sommige stadsmensen pendelden tussen eigen woning en asielplek uit angst, dat hun huisinventaris buit werd gemaakt. Of men slaapt om beurten en regelt via een schema voor buurtbewoners samen de bewaking van de huizen. Opvallend blijft, dat men ’s morgens massaal naar huis ging om te douchen en te eten, waarna rondom theetijd de exodus naar de bergen werd hervat. Ben benieuwd wat er morgen, dan is het zondag gaat gebeuren. Blijven ze dan nog beneden of gaan zij weer voor een veilig onderkomen in de overvolle bergen? Hoe lang blijft men in de ban van de angst? De scholen en de universiteiten waren het week-end gesloten. Op de UKIM werd medegedeeld ‘diliburkan oleh rektor’…

De eerste nacht was de straat Jalan Siwabessy het territorium van de jongeren. Zij hingen rond bij hun motoren en hadden genoeg gespreksstof. Daarna reden zij verder. De hele nacht door hoor je hoe ze de nacht achter zich laten. Ze maken plezier en lachen wat af. Ondertussen gingen de naschokken door.

Onze situatie bij Batu Gantong is veel beter dan in de gebieden, die dicht bij het episch centrum van de aardbeving gelegen zijn. In de driehoek van Ambon, Ceram en Haruku is het een totaal ander verhaal.  De materiële en immateriële schade is enorm. De

mensen van Suli zijn uitgeweken naar de bergen. Zo ook de inwoners van Wai, waar 4 mensen slachtoffer zijn geworden van de aardbeving en de naschokken. Ook de kerk van Wai is beschadigd.. Daarnaast is het eiland Haruku zwaar getroffen. De bewoners van de negri’s Pelau, Haruku Sameth, Oma en Aboru hebben huis en haard moeten verlaten. In Liang is het hetzelfde verhaal. De nachten daar worden getekend door tranen en wanhoop. Men schreeuwt het uit naar de hemel in de hoop, dat de Heer van hemel en aarde hen hoort. Laten wij hen in onze gebeden ondersteunen!

Wie het nieuws van vandaag beluisterde kan snel de hoop verliezen, dat er een ommekeer zal komen aan deze troosteloze setting. Toch blijft alle geestelijke en materiêle steun nodig. Wie weet helpt het niet alleen de mensen, die het nodig hebben, maar ook ons om als schepselen van de Enige God elkaar nabij te blijven in liefde en verbondenheid.

De GPM heeft de rampenbestrijding zelf ter hand genomen. Zij wil niet meer afhankelijk zijn van andere instellingen en wil hiervoor gebruik maken van de diensten en talenten van haar eigen leden. Voor zover ik het kan overzien heeft de NGPMB en de GIM samenwerkingsovereenkomsten met de GPM. Het zou mooi zijn als de ondersteuning vanuit de Molukse kerken in Nederland gecoördineerd kan worden door de GPM. Zie hiervoor het FB bericht van de sekum van de GPM pdt Elifaz Maspaitella. I

Badan Penanggulangan Bencana
Gereja Protestan Maluku,
Gedung AMGPM,
Belakang Gereja Maranatha,
Jl Pattimura, Ambon

Rekening BRI Cabang Ambon:
0001-01-000819-56-4
a.n. Majelis Pekerja Harian Sinode GPM.

Ambon,  28 september 2019
Verry Patty